Y British
Beth yw Y British a ble mae e?
‘Y British yw’r mwyaf o’r safleoedd diwydiannol adfeiliedig sy’n weddill yn Ne Ddwyrain Cymru, gyda Chyngor Bwrdeistref Sirol Torfaen yn prynu 1,300 erw o’r safle ar ddiwedd 2016’ . Mae’r safle wedi’i leoli yn Nhal-y-waun ac mae bellach yn brosiect adfywio mawr.
Cam 1 y Gwaith: Darn cyntaf y jig-so
Mae'r cam hwn yn hanfodol i wella diogelwch y safle a dyma darn cyntaf yn jig-so Uwch gynllun Y British. Datblygwyd yr Uwch gynllun ar gyfer y safle mewn partneriaeth â’r gymuned a rhanddeiliaid – cafodd ei gymeradwyo gan Gynghorwyr Torfaen ym mis Tachwedd 2018.
Mae Cam 1 yn canolbwyntio ar yr ardal o’r safle a elwir yn ‘Y Darn Du’ a’r ‘Hen Waith Haearn’, gan fynd i’r afael â pheryglon iechyd a diogelwch hynod heriol a hanesyddol. Mae hyn yn cynnwys archwilio a thrin siafftiau a cheuffyrdd, yn ogystal â chreu cwrs dŵr newydd.
Bydd y cwrs dŵr yn lleihau'r perygl o lifogydd ar yr wyneb yn yr ardal ac yn cynorthwyo bioamrywiaeth ar y safle. Bydd pwll newydd yn cael ei greu a bydd hwn yn cael ei gysylltu â chwrs dŵr newydd uwchben y ddaear a fydd yn lleihau'r galw i ddefnyddio'r ceuffosydd tanddaearol sy'n dirywio.
Mae’r cam cyntaf dan sylw wedi cael cyllid drwy Raglen Datblygu Gwledig - Cymunedau Gwledig Llywodraeth Cymru 2014-2020, a ariennir gan Gronfa Amaethyddol Ewrop ar gyfer Datblygu Gwledig a Llywodraeth Cymru.
Cynnydd presennol a gwaith
Ym mis Medi 2024, bydd cais cynllunio yn cael ei gyflwyno i'r cyngor ar gyfer sianel dŵr agored, uwchben y ddaear ar yr ardal a elwir yn Ddarn Du, i gysylltu ffrydiau Castlewood a Blaengafog â phwll sydd newydd gael ei greu.
Bydd y pwll yn gallu gwrthsefyll llifogydd o’r math sy’n digwydd unwaith ymhob can mlynedd, gyda’r gallu i storio 20 y cant ychwanegol i gyfrif am newid yn yr hinsawdd.
Cafodd y cynlluniau eu harddangos yn gyhoeddus yng Nghanolfan Gymunedol Talywaun ddydd Mawrth 9 Gorffennaf. Gallwch weld y cynlluniau ar ein hwb ymgynghori ar-lein Dweud Eich Dweud Torfaen.
Gall aelodau o'r cyhoedd ofyn am wybodaeth am y cynllun a'r prosiect yn gyffredinol drwy gysylltu â thebritish@torfaen.gov.uk
Mae'r dyluniad yn dilyn gwaith ymchwil helaeth a wnaed ar y safle yn 2023, yn cynnwys data am y deunydd isarwynebol a dadansoddi pridd mewn labordy.
Cytundeb Menter ar y Cyd
Ym mis Gorffennaf 2024, rhoddodd cynghorwyr y golau gwyrdd i swyddogion ymrwymo i Gytundeb Datblygu sy'n rhwymol gyfreithiol gyda'r cwmni cymdeithasol Idris, archwilio'r posibilrwydd o ddatblygu seilwaith ynni a defnyddio’r tir at ddibenion masnachol ar safle’r British.
Bydd y cytundeb yn sail i'r ffordd y bydd y cyngor ac Idris yn gweithio gyda'i gilydd, pe bai'r astudiaeth ddichonoldeb yn profi bod potensial am brosiect uchelgeisiol i gynhyrchu ynni gwyrdd.
Byddai'r astudiaeth yn cynnwys asesiad o wahanol ffynonellau ynni gwyrdd ar y safle, yn cynnwys ynni gwynt, haul a dŵr, a chyfleoedd cyflogaeth, yn ogystal â'r uchelgeisiau eraill a nodir yn Uwchgynllun Y British.
Gweithio mewn partneriaeth ag Ymddiriedolaeth Natur Gwent
Yn ogystal â’r gwaith hanfodol hwn ar Gam 1, mae Cyngor Torfaen yn gweithio mewn partneriaeth ag Ymddiriedolaeth Natur Gwent (YNG).
Ers lansio ein partneriaeth gydag Ymddiriedolaeth Natur Gwent ym mis Ebrill 2022, mae rhaglen gyffrous ac amrywiol o ddigwyddiadau a gweithgareddau sy’n canolbwyntio ar fywyd gwyllt, yn cynnwys cyfleoedd gwirfoddoli, wedi galluogi’r gymuned leol i gymryd rhan a dysgu mwy am safle’r British.
Dysgwch mwy am ddigwyddiadau a gweithgareddau YNG ar safle’r British ar Ymddiriedolaeth Natur Gwent.
Ble gallaf gael rhagor o wybodaeth?
Ymunwch â rhestr bostio’r prosiect i dderbyn y wybodaeth ddiweddaraf ac i wirfoddoli yma.
Cysylltwch â thîm y prosiect ar 01633 648083
Y Newyddion Diweddaraf
Cylchlythyr
- Gwanwyn 2023
- Medi 2022
- Mawrth 2022
Diwygiwyd Diwethaf: 09/09/2024
Nôl i’r Brig